اختصاصی تابناک
معبود عباس زاده مدیرعامل مجتمع مس سونگون باحضور در تحریریه تابناک آذربایجان شرقی به سوالات خبرنگاران تابناک پاسخ داد
کد خبر: ۱۰۸۵۰۶۷
تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۴۰۱ - ۲۰:۳۲ 01 January 2023

بخش اول

۱_ بیوگرافی کلی از خودتان را مختصرا بفرمایید.

من اصالتا ورزقانی هستم. در ۶ کیلومتری ورزقان روستایی هست به نام کروی. از سونگون ۸ کیلومتر فاصله داریم. ابتدایی را در روستای خودمان خوانده ایم و راهنمایی رو در دهستان بکر آباد خوانده ام که ۶ کیلومتر با محل زندگی ما فاصله داشت. دوران دبیرستان در شهر ورزقان و بقیه مراحل تحصیلی رو در تهران و یزد سپری کرده ام.

۲. در ابتدای بحث لطفا نسبت به تغییرات رخ داده در بازه زمانی مدیریت جنابعالی، با لحاظ مقایسه تطبیقی نسبت به قبل از خودتان تشریح کنید. کدام امتیازات تقویت شده و چه معایبی برطرف شده؟ در این موارد توضیح دهید.

توسعه و چرخش صنعت در تغییرات و جابجایی مدیریتی اتفاق می افتد. هر کدام از مدیران با توجه به تجربه و علم و دانش فنی و مدیریتی خود بدنبال تاثیر گذاری و تغییر به نفع وضعیت خوب هستند.
توسعه مس سونگون هدف اول و آخر ماست. تنها مزیت ما در همین هدف گذاری است. در حوزه توسعه مس سونگون در سه محور برنامه ها را پیش برده ایم:
الف) گفتمان توسعه
ب) طراحی توسعه
ج) محرک توسعه
در ۴ ماه نخست با همه افرادی که به هر نحوی در توسعه صنعت مس تاثیر گذار بودند جلسات متعددی گذاشتیم. از امامان جمعه تا مسئولین استانی و اساتید دانشگاه و حتی با کسانی که صرفا نظر کارشناسی داشتند وارد بحث و گفتگو شدیم تا ایده مرکزی گفتمان توسعه مس سونگون که عبارت از
پیشران اقتصادی استان بودن این صنعت است مورد وفاق همه طیف ها و سلیقه های دخیل در مس سونگون قرار گیرد.
بدنبال این امر و تحقق وحدت نظری، همان افراد از ما نتیجه عملیاتی این وفاق را می خواستند و ما باید وارد بخش طرح توسعه می شدیم و این مهم تحقق پذیر نبود مگر اینکه محرک توسعه بالفعل می گردید. اگر این محرک توسعه تحقق واقعی نمی یافت وضعیت سابق مس تداوم می یافت و ما عملا در همان روزمرگی و عدم توسعه یافتگی متوقف می شدیم.
کاتد منحصربفرد ترین محرک توسعه در صنعت مس سونگون بود که قابلیت تحقق آرمان های گفتمان توسعه را داشته است.
فرایند تولید کاتد به این نحو است که بعد از استخراج مس و فرایند ذوب کاتد تولید می شود.
ما از قبال مس ۳میلیارد دلار صادرات داریم. این در حالیست که با وجود ظرفیت های منحصربفرد مس سونگون در تولید کاتد سهم ما از تولید کاتد صفر است.
ما برای توسعه روی دو گلوگاه بعنوان محرک توسعه تمرکز کردیم.
در کل تاریخ صنعت مس، سونگون بار ورودی ما ۱۴میلیون تن بوده. یعنی معدنی که ۵ میلیارد تن ظرفیت دارد روی ۱۴میلیون تن ظرفیت بندی استخراجی شده است. یک چهلم این بار کنسانتره می شود. تقریبا ۳۳۰ هزار تن.
ما بعد از تولید کنسانتره هیچ اقدام دیگری در مس سونگون انجام نمی دهیم و بار کنسانتره به کرمان برای تولید کاتد منتقل می شود. این همان عامل اصلی توسعه نیافتگی مس سونگون هست.
متاسفانه با وجود اینکه ظرفیت بار ورودی ما در حدود ۶۰ میلیون تا ۷۰میلیون تن است اما از سال ۸۵ تا به امروز با بار ورودی ۱۰میلیون تن کار کرده ایم.
کاتد از یک چهارم بار کنسانتره تولید می شود و کنسانتره از یک چهلم بار ورودی تولید می شود بنابراین اگر ظرفیت کنسانتره محدود تعریف شود امکان تولید کاتد نخوهیم داشت.
گلوگاه های استراتژیک توسعه صنعت مس سونگون کنسانتره و کاتد است.
در جهت افزایش ظرفیت کنسانتره ما فاز سوم مس سونگون را طراحی کردیم. تا قبل از ما ظرفیتی که برای تولید کنسانتره در این فاز پیش بینی شده بود ۷میلیون تن بود و این نهایت تفکر توسعه مس در سونگون بود که در صورت تحقق نهایتا ما جمعا در کل شرکت مس سونگون ۲۱ میلیون بار ورودی می توانستیم داشته باشیم و نهایتا ۸۰ هزار تن از این بار ورودی می توانستیم کاتد تولید کنیم.
این در حالیست که ما بزرگترین ظرفیت مس در کل کشور را داریم.
ما در وهله نخست ظرفیت بار ورودی فاز ۳ را در ۲۱میلیون تن تعریف کردیم و این یک و نیم برابر طراحی قبلی بود. این یعنی ۴۵۰ هزار تن کنسانتره.
ما به همین حد نیز اکتفا نکردیم و طراحی فاز ۴ سونگون را آغاز کردیم.
فاز ۳ به پیمانکار سپرده شده و ۶درصد پیشرفت فیزیکی دارد و در مورد فاز چهارم اسناد مناقصه آماده شده و به پیمان خواهد رفت و برای این فاز ۲۱ میلیون تن ظرفیت بار ورودی طراحی کرده ایم.
بنابراین در راه توسعه صنعت مس سونگون ما از ۱۴ میلیون تن به ۵۶ تا ۶۰ میلیون تن بار ورودی روند افزایشی خواهیم داشت و این اولین قدم راهبردی گفتمان توسعه مس سونگون بود.
با وجود تعریف پروژه کاتد مس سونگون ما هنوز به ظرفیت تولید کاتد نرسیده ایم چون ظرفیت کنسانتره را محدود تعریف کرده بودند.
در دومین گام از مسیر توسعه مس سونگون بحث تولید کاتد بود. در همین راستا در چهار ماه اخیر فاز یک تولید کاتد را تعریف کردیم و ظرفیت تولید در طراحی قبلی را از ۱۰۰هزار تن به ۲۰۰ هزار تن تغییر دادیم و به پیمانکار سپرده ایم.
فاز ۲ تولید کاتد سونگون را نیز با آماده کردن اسناد با طراحی ظرفیت ۲۰۰هزار تن به مناقصه خواهیم گذاشت.
بنابراین تفاوت دوره مدیریت ما با دوره های قبلی در این است که برنامه ها در این جهت است که ظرفیت بار ورودی ۱۴ میلیون تن را به ۶۰ ارتقا دهیم و ظرفیت کنسانتره را از ۳۳۰ هزار تن به یک میلیون و ششصد هزار تن برسانیم و کاتدی که تولید آن در حال حاضر صفر است به ۴۰۰ هزار تن برسد. توجه داشته باشید که کل کاتدی که در حال حاضر در کشور تولید می شود ۲۵۰ هزار تن است و این یعنی اینکه کاتد صادراتی مس سونگون ۴میلیارد دلار آورده خواهد داشت و این درآمد قابل توجه برکات زیادی برای استان و شهرستان ها خواهد داشت و بمعنای واقعی کلمه بعنوان پیشران اقتصادی استان و کل کشور خواهد بود.

برای اولین بار در تاریخ، مالیات مس سونگون به استان آذربایجان شرقی انتقال دادیم

 

 

۳. این طراحی توسعه چگونه در خدمت مردم و صنعت استان و کشور نقش آفرینی خواهد کرد؟ آیا در دوره مدیریتی شما نسبت به ارزش افزوده اقداماتی که گفتید تغییری در روند سابق در حوزه های مختلف از جمله در اشتغال ایجاد شده است؟

مبنای توسعه مس سونگون افزایش ظرفیت کنسانتره است. وضعیت درآمد فعلی ما حدودا ۲۲۰۰۰میلیارد تومان است. اگر ظرفیت کنسانتره از ۳۰۰هزار تن به یک میلیون و ششصد هزار تن برسد وضعیت درآمد ما به ۱۱۰ هزار میلیارد تومان خواهد رسید و اگر به کاتد برسیم ۴میلیارد دلار ظرفیت صادراتی خواهیم داشت.
این چهار میلیارد دلار را از این زاویه ببینید که صادرات کل صنایع استان در حال حاضر رقمی در حدود یک و شش دهم میلیارد دلار است.
بنابراین رقم صادراتی استان آذربایجان شرقی افزایش پیدا خواهد کرد و این در تخصیص بودجه و جذب اعتبارات و دیگر مسائل کلان اقتصادی استان تاثیر جدی خواهد داشت.
تمام منافعی که از قبل این صادرات برای استان در قانون آمده در همین جا هزینه خواهد شد.
اما در کنار اینها چند اتفاق خوب نیز خواهد افتاد و اولین آنها در بحث مالیات است.
در تاریخ صنعت مس سونگون تا بحال یک ریال مالیات عملکرد به استان پرداخت نشده.
اولین اقدام تیم مدیریت شرکت ملی مس و شرکت مس سونگون و استانداری آذربایجان شرقی و مشخصا شخص استاندار و مدیر کل اقتصاد و دارایی در مورد تعیین تکلیف کردن آوردن مالیات مس سونگون به خزانه استان برنامه ریزی کردیم و با پیگیری ها در ۴ ماه اخیر توانستیم به این نقطه برسیم که شرکت مس سونگون بعنوان واحد مجزا در سیستم دارایی کشور تعریف شود و مالیات آن نیز مجزا شد.
در طی یک بررسی یکماهه سهم مالیات مس ۲۵ درصد تعیین شد.
این رقم در مالیات عملکرد ۱۴۰۱ لحاظ شده و احتمالا از ماه آینده به خزانه استان واریز خواهد شد.
کل اخذ مالیاتی استان تقریبا ۱۱هزار میلیارد تومان است در حالیکه با توجه به وضعیت فعلی مس سونگون ۲۰ تا ۲۵ درصد از درآمد مس بعنوان درآمد پایدار مالیاتی برای استان خواهد بود. پیش بینی ما اینست که در طول ۱۰ سال آینده ۱۵هزار میلیارد تومان برای استان درآمد مالیاتی خواهیم داشت. و در طول ۳ سال آینده و تا زمانیکه ما به تولید مورد نظر کاتد برسیم رقمی در حدود ۴هزار تا ۵هزار میلیارد تومان برای استان درآمد مالیاتی خواهد داشت.
متاسفانه اراده مدیریتی برای تحقق این مهم در سابق دیده نمی شد.
اما در دوره فعلی هم دولت محترم که بدنبال تحقق عدالت است و هم مجموعه شرکت ملی مس و مجموعه استانداری بدنبال سرانجام خوبی برای این امر بودند و اگر این اراده وجود نداشت طبیعتا وضعیت سابق ادامه می یافت.

۴. آقای دکتر با توجه به این اقداماتی که انجام گرفته آیا روندی پیش بینی شده است که با تغییر دولت ها و مدیران شتاب توسعه مس سونگون در دوره مدیریت شما متوقف نشود؟

این روند واریز مالیات مس سونگون به خزانه چون بصورت قانونی طی شده است تغییر ناپذیر است. بطوریکه مالیات سونگون و شهر بابک و سرچشمه تفکیک شده و بصورت کاملا قانونی در استان هزینه خواهد شد و این امر رسما به اداره مالیات هر دو استان ما و کرمان از طرف وزیر ابلاغ شده است.
بنابراین اولویت ما باید توسعه صنعت مس سونگون باشد تا درآمد مورد انتظار مالیاتی در استان تحقق پیدا کند.

۵. در سالهای اخیر دو گانه کرمان آذربایجان در محافل رسانه ای بسیار مطرح شده و برخی ها چنین القا کرده اند که مانع توسعه مس سونگون سیاست های کرمانی بوده است. آیا در مسیر تفکیک مالیاتی مس سونگون دچار مشکل و یا کارشکنی مواجه شدید؟

اولا باید توجه داشته باشید که در حق صنعت مس چه در جغرافیای کرمان و چه در جغرافیای آذربایجان ظلم شده است. این دو گانه ای که گفتید محل اعرابی در بین تصمیم گیران و کنشگران اصلی دو استان نداشته است بلکه این دوقطبی را مافیای صنعت مس و کسانی که بدنبال عدم توسعه یافتگی صنعت مس هستند، شکل داده اند.
خود کرمان با وجود اینکه محل تولید کاتد است دچار عدم توسعه یافتگی است.
مافیای مس به دلایلی که ذکر می کنم بدنبال شکل گیری این دو گانه ها و اصطلاح تفرقه بیانداز و حکومت کن هستند.
اولا اینکه اجازه افزایش زنجیره ارزش توسعه نداده اند چرا که در حوزه بازرگانی و دلالی آن آقایانی که در ترکیه و یا انگلیس و امریکا بنوعی روند انحصار گری شکل داده اند.
در ثانی مافیای مس اجازه نمی دهند این صنعت قد بکشد چرا که اگر در حد فولاد مطرح شود مقامات ارشد نسبت به آن برنامه ریزی کلان خواهند داشت و تصمیماتی خواهند گرفت که بر علیه مافیای مس تمام می شود.
بنابراین اصلی ترین مانع توسعه صنعت مس چه در کرمان و چه در آذربایجان مافیای مس هستند.
در مورد قضیه تفکیک مالیاتی شخصا شاهد این امر بودم که نه در اهالی و مسئولین کرمان و همینطور آذربایجان این دوگانه هیچ جایگاهی ندارد و چون ما از طریق قانونی نسبت به این مهم اقدام کرده بودیم با همراهی شرکت ملی مس و شرکت مس کرمان توانستیم مساله را به سرانجام برسانیم و هیچ مقاومتی چه در سطح وزارت و چه در سطح مقامات استانی کرمان در این باره اتفاق نیافتاد.

۶. معمولا وقتی توسعه صنعتی اتفاق می افتد خسارت های زیست محیطی افزایش می یابد. بنا بر آنچه که در موضوع توسعه سونگون گفتید طبیعتا افزایش بار ورودی در طراحی فاز ۳ و ۴ نیازمند توسعه مکانی و افزایش ظرفیت و توسعه استخراجی است. آیا نسبت به تهدیدات محیط زیستی توسعه مس سونگون برنامه ای دارید؟

قبل از هر چیزی باید متذکر شوم که من جزو فرزندان همان سرزمینم و نسبت به منابع طبیعی و زیست محیطی آنجا غیرت و تعصب دارم.
علاوه بر اینها در این مورد حساسیت های شرعی هم وجود دارد که نسبت به آن خودم را مکلف می بینم.
وقتی معادن ثبت می شوند پیوست محیط زیستی و منابع طبیعی دارند و این یک ضرورت برای صنعت معدن است و اگر استعلامات مربوطه از جمله در حیطه مسائل زیست محیطی اخذ نگردد محال ممکن است که اجازه استخراج داده شود. حتی اگر از جهت تجهیزات بکارگیری شده ایرادات محیط زیستی وجود داشته باشد مانع شده و علاوه بر این ها در مواردی جریمه تعلق می گیرد.
مواد اولیه بعد از استخراج در کارخانه تحت یک تکنولوژی مشخص به کنسانتره تبدیل می شوند. همن تکنولوژی نیز باید حداقل استانداردهای زیست را رعایت کند.
صنت مس اساسا تضادی با مسائل محیط زیستی نداشته و از مرحله استخراج تا کنسانتره هیچ اصطکاک محیط زیستی وجود ندارد.
اما تنها امری که در صورت غفلت از آن می تواند آسیب های زیست محیطی داشته باشد مربوط به تولید کاتد است.
ذوب کنسانتره در فرایند تولید کاتد آلایندگی خواهد داشت. تصمیم مدیریتی ما بدین نحو است. آن تکنولوژی که در حوزه اسید داریم طبق استاندارهای موجود قانونی میزان ppm گوگردی که می تواند منتشر کند ۲۵۰ می باشد. ما در هیئت مدیره شرکت ملی مس گفتیم که محل معدن مس در کنار جنگل های ارسباران است و جغرافیای ما قابل قیاس با منطقه کویری مس کرمان نیست و ما باید برترین تکنولوژی جهانی تولید کاتد را در سونگون بیاوریم تا آسیب های زیست محیطی منطقه به حداقل برسد.
به همین خاطر ۵۰ میلیون یورو برای تکنولوژی اسید بیشتر هزینه کرده ایم و از kvt آورده ایم و با وجود اینکه طبق مجوز استاندارد می توانستیم تا ۲۵۰ ppm گوگرد منتشر کنیم با هزینه کرد فوق آنرا رسانده ایم به زیر ۲۵ ppm.
این اولین گام محافظت زیست محیطی در اجرای سیاست های طراحی توسعه بود که انجام دادیم.
در ۱۵ سال اخیر یکی از مطالبات نهادهای محیط زیستی تعیین تکلیف ورودی آب شستشوی باطله های مس به دره بوده است. ارمنستان ادعا می کند که عامل آلودگی رودهای منطقه مس سونگون هست که البته اینطور نیست و ما در این قضیه با ارمنی ها اختلاف نظر داریم.
اولا تمام باطله های مس سونگون بدون استثنا به سد باطله ها منتقل می شود و به هیچ وجه در طبیعت رها سازی نمیشود.اما برای آن مقدار از بارهای معدنی که بیرون ازکارخانه می مانند و تحت تاثیر باران های اسیدی شستشو اتفاق می افتد دو اقدام انجام دادیم.
اول اینکه پروژه مدیریت آب های رو زمینی سونگون را تعریف کرده ایم که در آن تونل گذاری شده و همه آب هاییکه از بالا می آمد و بارهای سونگون را شستشو می داد به مسیر دیگری هدایت می شود.
دومین اقدامی که دوره مدیریتی ما اتفاق افتاده پروژه تصفیه خانه در پایین دست پخیرچایی با سرمایه گذاری ۹۲ میلیارد تومان تعریف شده و به مناقصه رفته و پیمانکار انتخاب شده و کارهایش در حال انجام است.
در کنار اینها سابقا پیمانکاری قبل از تعریف تصفیه خانه برای کم کردن آسیب های محیط زیستی اقداماتی انجام داده اند تا تهدیدات صنعتی علیه منابع طبیعی کم تر شود.
از همه اینها مهم تر پروژه ای تعریف شده بود که تا قبل ازمدیریت ما ۱۴ماه متوقف مانده بود و این اساسی ترین پروژه ای بود که باید مساله پخیرچایی را حل میکرد.
ما پروژه ای داریم که ۲۵تا ۳۰میلیون تن بار معدنی کم عیار در جایی دامپ شده. اگر ما هیپلیچنگ را راه اندازی نمی کردیم این مقدار بار توسط باران های اسیدی شسشتو می شدند و به طبیعت سرریز میشد.
کاتد از دو مسیر تولید می شود. یک مسیر آن برای بار معدنی با عیار بالاست که بواسطه عملیات ذوب و پالایش کاتد تولید می شود.
اما در مورد بارهای معدنی کم عیار به این نحو است که این بارها در جایی دامپ می شوند و این ها را نمی توانیم در مسیر ذوب قرار دهیم. یک فرایند و تکنولوژی وجود دارد که به آن هیپلیچینگ گفته می شود. بارهای معدنی در دره تجمیع میشوند و در طی یک سری عملیات فراوری، کاتد تولید می شود.
این پروژه از سال ۸۶ تعریف شده بود. یکی از تفاوت های مهم مدیریتی نسبت به قبل در بخش پروژه هاست. در دوره مدیرت فعلی دیگر هیچ پروژه ای راکد و یا متوقف نیست. سابقا بخاطر به سرانجام نرسیدن پروژه ها، پروژه های دیگر تعریف نمی شدند و سرمایه گذاری دیگری انجام نمی گرفت.
پروژه هیپلیچینگ جزو سه پروژه بزرگ مشابه در دنیاست. این پروژه را وقتی ما تحویل گرفتیم ۱۴ ماه بود که متوقف شده بود. این پروژه در سال ۹۷ به پیمان رفته و در طول ۴ سال ۵۱ درصد پیشرفت فیزیکی داشت که این مقدار نیز در بخش های آمادگی مهندسی و خرید و مقداری خاک برداری از دره انجام گرفته بود.
در طول ۴ماه اخیر با تغییر نگرش مدیریتی رخ داده و با مجاهدت همکاران جوان با کار سه شیفته پیشرفت فیزیکی پروژه را به ۹۱ درصد رسانده اند.
تفاوت دولت ها و وزارت خانه و مدیریت شرکت ملی مس و مدیریت سونگون فعلی و سابق را در این قضیه می توانید ببینید.
در اسفند ماه سال جاری طبق قولی که به استانداری هم داده ایم برای اولین بار در تاریخ آذربایجان کاتد تولید خواهیم کرد.
۶. چرا هیپلیچینگ به نتیجه نمی رسید؟ چرا چنین پروژه مهمی دچار رکود بود؟

کاتد یک نماد است. اگر از طریق هیپلیچینگ کاتد تولید می شد پس باور تولید کاتد از طریق ذوب هم تثبیت می شد. این نماد را ذبح کرده بودند.
تکنولوژی هیپلیچینگ کاملا بومی است و با توجه به تلاش همکاران جوانم در اولین مرحله تولید از این طریق ۳۳۰۰تن کاتد تولید خواهد شد.
با تحقق این امر تابوی عدم قابلیت آذربایجان در تولید کاتد شکسته می شود. اگر بتوانیم یک گرم کاتد تولید کنیم پس می توانیم ۴۰۰هزار تن را نیز تولید کنیم.

 

بخش دوم نیز بزودی منتشر خواهد شد.

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار