کد خبر: ۳۱۰۴۷۱
تاریخ انتشار: ۲۰ مهر ۱۳۹۵ - ۱۶:۲۶ 11 October 2016
حجه الاسلام و المسلمین خیری نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی تبریز در گفتگویی با خبرنگار تابناک تبریز در باب امر به معروف و نهی از منکر و وجوب این فریضه در جامعه و همچنین  شفاف سازی درباره مسائل پیش آمده در موضوع حساب مشترکی که با رئیس دانشگاه علوم پزشکی تبریز برای احداث مسجد در دانشگاه ایجاد شده بود به سوالات خبرنگار تابناک تبریز پاسخ داد. 
تابناک تبریز:تشکر می کنیم از شما که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید، این ایام را خدمت شما تسلیت میگوییم.

حجت الاسلام خیری: بنام خدا؛ شهادت جانسوز سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین علیه السلام و یاران باوفایش را به محضر تمام دوستداران، عاشقان و ارادتمندان حضرتش و شما عزیزان تسلیت عرض می کنم و به روح پاک حضرت امام، شهداء بویژه شهدای مدافع حرم درود می فرستم و آرزوی طول عمر باعزت برای مقام معظم رهبری (ادام الله ظلّه الشرف علی رئوس المسلمین) و سایر مسئولان صدیق نظام مقدس جمهوری اسلامی دارم. و هفته اول ماه محرم الحرام که هفته ی احیای امر به معروف و نهی از منکر می باشد، را گرامی می دارم.

تابناک تبریز: لطفا راجع به اهمیت امر به معروف  و نهی از منکر توضیحاتی بیان فرمایید؟

 علاوه بر ایات فراوان قران مجید احادیث زیادی در منابع معتبر اسلامی (اعم از شیعه و اهل سنت) درباره اهمیت این دو وظیفه بزرگ اجتماعی وارد شده که از باب نمونه به دو حدیث معتبر اشاره می شود.

1- علی علیه السلام می فرماید و ما اعمال البرّ کلّها و الجهاد فی سبیل الله عند الامر بالمعروف و النهی عن المنکر الاّ کنفثه فی بحر لجّی: تمام کارهای نیک و حتی جهاد در راه خدا در برابر امر بمعروف و نهی از منکر چون اب دهان است در برابر دریای پهناور (نهج البلاغه کلمات قصار شماره 374)

2- امام باقر علیه السلام می فرماید انّ الامر بالمعروف و النهی عن المنکر فریضه عظیمه بها تقام الفرائض و تامن المذاهب و تحل المکاسب و تردّ المظالم و تعمر الارض و ینتصف من الاعداء و یستقیم الامر: امر بمعروف و نهی از منکر دو واجب بزرگ الهی است که بقیه فرائض با انها برپا می شوند و بوسیله این دو راهها امن می گردد، و کسب و کار مردم حلال می شود، حقوق افراد تامین می گردد، و در سایه ان زمینها اباد، و از دشمنان انتقام گرفته می شود و در پرتو ان همه کارها روبراه می گردد.(وسایل الشیعه کتاب امر بمعروف و نهی از منکر؛ باب 1، حدیث 6)

و از آیات قرانی به دو آیه اشاره می کنیم:

1- ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر و یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و اولئک هم المفلحون/ ال عمران ایه 104 ترجمه: باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند! و آنها همان رستگارانند.

2- کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر و تومنون بالله و لو آمن من اهل الکتاب لکان خیرا لهم منهم المومنون و اکثرهم الفاسقون/ آل عمران آیه 110 ترجمه: شما بهترین امتی بودید که به سوی انسانها آورده شدید ( چه اینکه ) امر به معروف و نهی از منکر و به خدا ایمان دارید، و اگر اهل کتاب ( به چنین برنامه و ایین درخشانی ) ایمان آورند به سود آنهاست ( ولی تنها ) عده کمی از آنها با ایمانند و اکثر آنها فاسق ( و خارج از اطاعت پروردگار) می باشند.
 
تابناک تبریز: در اینجا این سوال پیش می اید که ظاهر «منکم امه» در ایه اول، این است که این امت بعضی از جمعیت مسلمانان را تشکیل می دهد نه همه آنها را، و به این ترتیب وظیقه امر به معروف و نهی از منکر جنبه عمومی نخواهد داشت، بلکه وظیفه طایفه خاصی است، اگر چه انتخاب و تربیت این جمعیت، وظیفه همه مردم است، و به عبارت دیگر این دو وظیفه واجب کفائی است، نه عینی، با اینکه از ایه دوم برمی اید که این دو وظیفه جنبه عمومی دارد، و به عبارت دیگر عینی است نه واجب کفائی، در آیه دوم می خوانیم: «کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر» شما بهترین امتی بودید که به سوی مردم مبعوث شدید، چه اینکه امر به معروف و نهی از منکر می کنید» پس طبق این ایه، این دو وظیفه اختصاص به دسته معینی ندارد. 

تابناک تبریز:لطفا مفاهیم مهم این دو آیه را توضیح دهید.

حجت الاسلام خیری: در اینجا سه مفهوم مبتلا به را مفهوم شناسی می کنیم: "امت" در اصل از ماده "ام" به معنی هر چیزی است که اشیاء دیگری به آن ضمیمه گردد و به همین جهت امت به جماعتی که جنبه وحدتی در میان آنها باشد گفته می شود خواه وحدت از نظر زمان و یا از نظر مکان و یا از نظر هدف و مرام باشد، بنا بر این به اشخاص متفرق و پراکنده امت گفته نمی شود. معروف در لغت به معنی شناخته شده( از ماده عرف ) و و معروف ان چیزی است که شرع آن به رسمیت می شناسد. و منکر به معنی ناشناس (از ماده انکار) است و هر آن چیزی است که شرع به رسمیت نمی دهد؛ به این ترتیب کارهای نیک، اموری شناخته شده، و کارهای زشت و ناپسند اموری ناشناس معرفی شده اند. چه اینکه فطرت پاک انسانی با دسته اول آشنا و با دوم نا آشنا است.


تابناک تبریز: در اینجا این سوال پیش می آید که ظاهر «منکم امه» در آیه اول، این است که این امت بعضی از جمعیت مسلمانان را تشکیل می دهد نه همه آنها را، و به این ترتیب وظیقه امر به معروف و نهی از منکر جنبه عمومی نخواهد داشت، بلکه وظیفه طایفه خاصی است، اگر چه انتخاب و تربیت این جمعیت، وظیفه همه مردم است، و به عبارت دیگر این دو وظیفه واجب کفائی است، نه عینی، با اینکه از آیه دوم برمی آید که این دو وظیفه جنبه عمومی دارد، و به عبارت دیگر عینی است نه واجب کفائی، در آیه دوم می خوانیم: «کنتم خیر امه اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر» شما بهترین امتی بودید که به سوی مردم مبعوث شدید، چه اینکه امر به معروف و نهی از منکر می کنید» پس طبق این آیه، این دو وظیفه اختصاص به دسته معینی ندارد.
 
حجت الاسلام خیری:دقت در مجموع این آیات پاسخ سوال را روشن می سازد، زیرا چنین استفاده می شود که «امر به معرو و نهی از منکر» دو مرحله دارد: یکی «مرحله فردی»که هر کس موظف است به تنهایی ناظر اعمال دیگران باشد، و دیگری«مرحله دسته جمعی» که امتی موظفند برای پایان دادن به نابسامانیهای اجتماع دست به دست هم بدهند و با یکدیگر تشریک مساعی کنند. قسمت اول وظیفه عموم مردم است و چون جنبه فردی دارد طبعاً شعاع آن محدود به توانائی فرد است، اما قسمت دوم شکل واجب کفائی به خود می گیرد و چون جنبه دسته جمعی دارد و شعاع قدرت ان وسیع و طبعاً از شئون حکومت اسلامی محسوب می شود، این دو شکل از مبارزه با فساد و دعوت به سوی حق، از شاهکارهای قوانین اسلامی محسوب می گردد و مساله تقسیم کار را در سازمان حکومت اسلامی و لزوم تشکیل یک گروه نظارت بر وضع اجتماعی و سازمانهای حکومت مشخص می سازد. ( تفسیر نمونه ج 3، ص 36) و سابق بر این در ممالک اسلامی ( وامروز در پاره ای از کشورهای اسلامی) با الهام از آیه فوق تشکیلاتی مخصوص مبارزه با فساد و دعوت به انجام مسئولیتهای اجتماعی به نام اداره حسبه و ماموران آن به نام «محتسب» و یا «آمرین به معروف » وجود داشته داشته است که مامور بودند با همکاری یکدیگر با هر گونه فساد و زشت کاری در میان مردم و یا هرگونه ظلم و فساد در دستگاه حکومت مبارزه کنند و همچنین مردم را به کارهای نیک و پسندیده تشویق نمایند.

 
 
تابناک تبریز: امر به معروف یک وظیفه عقلی است یا تعبدی؟

 جمعی از دانشمندان اسلامی معتقدند که وجوب این دو وظیفه تنها با دلیل نقلی ثابت شده و عقل فرمان نمی دهد که انسان دیگری را از کار بدی که زیانش تنها متوجه خود اوست، باز دارد. ولی با توجه به پیوندهای اجتماعی و اینکه هیچ کار بدی در اجتماع انسانی درنقطه خاصی محدود نمی شود، بلکه هرچه باشد همانند آتشی ممکن است به نقاط دیگر سرایت کند، عقلی بودن این دو وظیفه مشخص می شود. اتفاقا در بعضی از احادیث به این موضوع اشاره شده است. از پیامبر اعظم صلی الله علیه نقل شده که فرمود: یک فرد گنهکار، در میان مردم همانند کسی است که با جمعی سوار کشتی شود، و به هنگامی که در وسط دریا قرار گیرد تبری برداشته و به سوراخ کردن موضعی که در ان نشسته است بپردازد و هر گاه به او اعتراض کنند در جواب بگوید من در سهم خود تصرف می کنم! اگر دیگران او را از این عمل خطرناک باز ندارند، طولی نمی کشد که اب به داخل کشتی نفوذ کرده و یکباره همگی در دریا غرق می شوند. ( تفسیر نمونه ج 3 ، ص 38)

 
 
تابناک تبریز: در فضای مجازی و برخی سایتها راجع به فیش برخی از مسئولین دانشگاه شبهه افکنی شده و در جوابیه دانشگاه علوم پزشکی ( در بند 5 ) بیان شده که کارانه مدیریتی رئیس محترم دانشگاه برای احداث مسجد دانشگاه به حساب مشترکی واریز شده که مدیریت ان با جنابعالی می باشد لطفا این مورد را توضیح دهید.

حجت الاسلام خیری:این سوال جنابعالی به بحث امر به معروف و نهی از منکر ربط منطقی ندارد ولی برای تنویر افکار و رفع شبهه نکاتی عرض می شود :

1-مدیران دانشگاه فی الجمله افراد مورد اعتماد و قابل وثوق اند و شخص رئیس محترم دانشگاه فردی پرکار، فعال، با تجربه و متعهد می باشد.

2- از مدتها پیش ریس محترم دانشگاه در صدد احداث مسجدی برای دانشگاه بود و در طی این چند ماه اخیر، این کار جدی تر پیگیری شد تا اینکه در اواخر شهریور همین سال (95) حساب مشترکی با نیت خداپسندانه جهت احداث مسجد دانشگاه به اسم چند نفر از جمله ریس محترم دانشگاه و حقیر افتتاح گردید. و تعبیر " حساب مشترکی با مدیریت مسئول نهاد" در بند 5 جوابیه دانشگاه تعبیر دقیقی نیست زیرا ممکن است به ذهن برخی از مخاطبان چنین متبادر شود که مسئول نهاد پیشنهاد داده کارانه مدیریت به حساب مشترک جهت احداث مسجد واریز شود و یا ممکن است به ذهن برخی خطور کند که این پول به حساب نهاد واریز شده حال اینکه هیچ یک از این فرضها صادق نیست و بنده از ماهیت پول واریزی اطلاعی نداشتم و در حساب مشترک مدیر و غیر مدیر معنا ندارد و برداشت با امضاء مشترک دو نفر از اعضاء محترم صورت می گیرد.

3- در آخر برای استمرار آرامش در محیط دانشگاه و ایجاد فضای امن و بستر مناسب برای خدمت رسانی مسئولان به مردم شریف و متدین استان پیشنهاد می گردد: نهادها و سازمانهای نظارتی، با بررسی دقیق و همه جانبه موضوع، صحت و سقم ان را بطور شفاف برای عموم جامعه بویژه قشر فرهیخته دانشگاهیان بیان نمایند تا خدای ناکرده مردم نسبت به اصل نظام و مسئولین دلسوز خود بی اعتماد نباشند. و از اتهام زنی و شبهه پراکنی علیه مومنین جلو گیری کرده باشند، چرا که حفظ ابروی مومن افضل و برتر از حفظ ابروی کعبه است.

والسلام علی من اتّبع الهدی 
اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :