امید کرمانیها: بر اساس ماده 91 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شورای نگهبان به منظور «پاسداری از احکام اسلام و قانون اساسی از نظر عدم مغایرت مصوبات مجلس شورای ملی با آنها» با حضور شش فقیه منتخب مقام معظم رهبری و شش حقوقدان منتخب مجلس از میان معرفی شدگان از سوی رئیس قوه قضاییه تشکیل میشود. این شورا فعالیتش را از 26 تیر ماه سال 59 آغاز کرد و 37 سال مستمر تا کنون به فعالیت خود ادامه داده است.
مدیریت شورای نگهبان بر عهده اعضای هیأت رئیسه این شورا است که شامل دبیر، قائم مقام و سخنگو میشود و به طور معمول در ایام نزدیک به سالروز تشکیل این شورا یعنی 26 تیرماه از سوی اعضا انتخاب میشوند. بر اساس آیین نامه داخلی شورای نگهبان، دبیر و قائم مقام او باید از میان اعضای شورای نگهبان انتخاب شوند؛ اما سخنگو می تواند خارج از اعضای شورا نیز برگزیده شود.
از ابتدای تشکیل شورای نگهبان تاکنون، هر سال دبیر و قائم مقام دبیر با رأی اعضای شورا انتخاب شده‌اند؛ هر چند الزام قانونی وجود ندارد اما همواره یکی از فقها به عنوان دبیر و یکی از حقوقدانان به عنوان قائم مقام او منصوب شده‌اند.
در فاصله اسفند سال 58 که شش فقیه عضو شورای نگهبان از سوی امام خمینی(ره) انتخاب شدند تا سالروز تشکیل این شورا (26 تیر 59) آیت الله مهدوی کنی به مدت 4ماه دبیری موقت شورای نگهبان را برعهده داشت. بعد از آن مرحوم، آیتالله صافی گلپایگانی 4 ماه دبیر موقت بود و بعد از آن تا خرداد 67 مسئولیت دبیری دائم این شورا را در اختیار داشت.
از میان 4 فقیهی که مسئولیت دبیری شورای نگهبان را در 37 سال گذشته عهده دار بودند، آیت الله مهدوی کنی و آیت الله محمدمحمدی گیلانی مرحوم شده‌اند. آیتالله جنتی با 26 سال و مرحوم آیتالله مهدوی کنی با 4 ماه به ترتیب بیشترین و کمترین دوره حضور را در این مسئولیت داشته‌اند.
آیت الله مهدوی کنی در 49 سالگی، آیت الله صافی گلپایگانی از 62 تا 69 سالگی، آیت الله محمد محمدی گیلانی از 60 تا 64 سالگی و آیت الله جنتی از 66 سالگی تا کنون مسئولیت دبیر شورای نگهبان را بر عهده داشتند. بنابراین آیتالله مهدوی کنی را میتوان جوانترین دبیر و آیتالله جنتی را مسنترین دبیر شورای نگهبان نامید.
7 قائم مقام برای 4 دبیر
از سال 59 تاکنون 7 نفر قائم مقام دبیر شورای نگهبان بودند که حسین مهرپور با حدود 7 سال بیشترین و محسن هادوی با حدود 18 ماه کمترین دوره حضور در این مسئولیت را تجربه کردند.
کدخدایی رکوردار سخنگویی شورای نگهبان
شورای
نگهبان از سال 59 تا سال 80 سخنگوی رسمی نداشت و صرفا در ایام
نزدیک به انتخابات هیأت مرکزی نظارت، فردی را برای اطلاع رسانی از تصمیمات
شورای نگهبان معرفی می کرد. در میان پنج سخنگوی این شورا، عباسعلی کدخدایی
رکوردار سخنگویی را دارد و نجات الله
ابراهیمیان نیز تنها سخنگویی است که پس از یک سال از سخنگویی استعفا کرده
است.
