ایسنا نوشت: بازار خودرو یکی از آشفته‌ترین روزهای خود را پشت سر می‌گذارد. عدم تحویل خودروهای پیش‌فروش شده و افزایش بی‌محابای قیمت‌ها، صدای مشتریان این بازار را درآورده است.
مشابه شرایط فعلی در بازار خودرو، در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ رخ داد. در آن زمان افزایش قیمت پراید از حدود ۷ میلیون تومان در سال ۱۳۸۹ به حدود ۲۱ میلیون تومان در سال ۱۳۹۱ بحث داغ محافل مختلف شده بود. شرایط فعلی با آن زمان از چند بعد شباهت دارد که مهم‌ترین شباهت آنها افزایش نرخ ارز است که در هر دو دوره رخ داده است.
حال برای پاسخ به این پرسش که چه عواملی در این بازار موثر بوده باید به دنبال اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت خودرو بود. کارشناسان اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت خودرو را کاهش عرضه خودرو اعلام کرده‌اند. آن ها عنوان می‌کنند که عرضه، جوابگوی تقاضا در بازار خودرو نیست و به همین دلیل قیمت‌ها در این بازار در حال رشد هستند. پس برای پاسخ به این‌که آیا باز هم شاهد افزایش قیمت خودرو خواهیم بود یا نه؟ باید روزهای دیگر نیز منتظر بوده تا سیاست‌های دولت را نظاره‌گر باشیم.
"امیر سلطانی" یکی از شهروندان که به دنبال خرید خودرو است، از وجود حباب در بازار خودرو سخن به میان آورد و گفت: خودرو سالم در بازار کم است و خودروهایی که در معرض فروش گذاشته شده‌اند، قیمت‌شان خیلی بیشتر از ارزش‌شان است.
وی ادامه داد: سایت‌های ثبت‌نام خودرو که مدتی از ساعت 10 صبح برای ثبت‌نام باز می‌شوند وقتی که وارد سایت می‌شویم پیغام می‌دهد که ظرفیت تکمیل شده است.
همه این مطالبی که «امیر سلطانی» بیان کرد، گفته کسانی است که در بنگاه‌های خودرو به دنبال خرید ماشین بودند.
دلالان مردم را به بازی گرفته‌اند
"سلیمه استیلائی" مدیر یکی از نمایندگی‌های شرکت خودروهای خارجی و نمایشگاه اتومبیل در شهر کرمان درباره بازار این روزهای پرتلاطم خودرو در کشور گفت: افزایش قیمت خودرو نسبت به سال گذشته بسیار زیاد است، اما رکود نیز بر این بازار حاکم است و این افزایش قیمت با وجود رکود در هیچ کجای دنیا وجود ندارد.
وی با انتقاد شدید از نوسانات بازار خودرو، اظهار کرد: افزایش قیمت خودرو ماهانه یا هفتگی نیست بلکه به وضعیتی همچون دلار و سکه به صورت روزانه تبدیل شده است، به‌طوری‌که قیمت خودرو در صبح با عصر همان روز متفاوت است و ما دیگر قیمت ثابت خودرو در یک ماه و یک هفته نداریم.
این مدیر یکی از نمایشگاه‌های معروف اتومبیل در شهر کرمان، سایت‌های «با ما» و «دیوار» را یکی از عاملان افزایش قیمت خودرو دانست و عنوان کرد: اگر این دو سایت کاملا بسته می‌شد یا در این سایت‌ها زیر نظر کارشناس قیمت گذاری خودروها انجام می‌شد، شاهد این مشکلات و تلاطم در قیمت خودرو در کشور نبودیم.
وی افزود: به‌طورمثال زمانی‌که قیمت واقعی یک خودرو 500 میلیون تومان است شما شاهد هستید که قیمت این خودرو در سایت فرضا «با ما» 700 میلیون تومان گذاشته می‌شود؛ و بر همین اساس سایر افراد نیز براساس این 700 میلیون تومان خودروهای خود را قیمت‌گذاری می‌کنند.
استیلائی از حاکمیت حباب در بازار خودرو خبر داد و بیان کرد: قیمت‌های کنونی خودروها، ارزش واقعی خودروها نیست و همه آنها حباب است. دلالان از طریق سایت‌های اینترنتی دارند مردم را بازی می‌دهند. چگونه می‌شود یک خودرو در سایت 300 میلیون تومان قیمت گذاری شده باشد و خودرو دیگر با همان مشخصات با قیمت 337 میلیون تومان برای فروش عرضه شده باشد، این درحالی است که قیمت خودروها با یک مشخصات بایستی ثابت باشد و این فقط بازی دلالان را نشان می‌دهد.
وی برلزوم قیمت‌گذاری‌ها براساس کارشناسی تاکید و در ادامه به نقش تحریم‌ها در افزایش قیمت خودرو اشاره کرد و افزود: تحریم‌ها نقش زیادی در افزایش قیمت خودرو ندارند. از یک سال و نیم گذشته واردات خودرو به کشور انجام نمی‌شود، مگر با دلار 14 هزار تومان یا 11 هزار تومان ماشینی وارد کشور شده باشد!! همان خودروهای گذشته دست مشتریان می‌چرخد و به جزء این‌که دلال از دلال دیگر خودرو می‌خرد و مقداری قیمت آن خودرو را افزایش می‌دهد و به دلال دیگر می‌فروشد، چیز دیگری در این بازار وجود ندارد.
این مدیر نمایشگاه اتومبیل با بیان این مطلب که افت فروش امسال در حوزه خودرو بسیار زیاد بوده است، تصریح کرد: با توجه به افزایش قیمت خودروها، خریداران آنها نیز محدود شده‌اند و تعدادی نیز فقط خودروهای خود را معاوضه می‌کنند و فقط افراد خاص ماشین خریداری می‌کنند.
وی با اشاره به سایت‌های ثبت‌نام خودرو اظهار کرد: افرادی را می‌شناسم که از روزی که طرح فروش گذاشته‌اند هیچ کدام از آنها نتوانسته‌اند ثبت‌نام کنند؛ اگر این طرح برای ملت گذاشته شده پس مردم باید به راحتی بتوانند ثبت‌نام کنند و اگر این طرح به‌خوبی اجرا می‌شد تا مردم بتوانند از این طریق ماشین خریداری کنند، دیگر شاهد چنین مشکلاتی و با این شدت در بازار خودرو نبودیم.
منع واردات خودرو برای حمایت از کالای ایرانی با قیمت چندین برابر بود
استیلائی در خصوص طرح واردات خودروهای دست دوم به کشور، گفت: ماشین دست دوم که نمی‌دانیم چه وضعیتی دارد، به چه درد ما می‌خورد؟ در هر صورت به این خودرو گمرکی می‌خورد. اگر بحث وارد کردن خودرو است پس چرا نمی‌گذارند ماشین نو وارد بازار کشور شود؟ این مهم چه فرقی در اصل ماجرا دارد؟
وی ادامه داد: اگر واردات خودرو همانند گذشته بود؛ ماشین ایرانی با قیمت خودش و ماشین خارجی نیز با قیمت خودش به‌فروش می‌رسید و مردم براساس درآمدشان ماشین ایرانی یا خارجی می‌خریدند و دیگر شاهد این آشفتگی در بازار خودرو نبودیم.
رکود در بازار خودرو
این فعال حوزه خودرو تاکید کرد: علت منع واردات خودرو به نظر بنده این است که شرکت‌های ایرانی راحت‌تر توانستند با قیمت بسیار زیاد محصولات خود را فروش برساند و این طرح فقط برای حمایت از کالای ایرانی با قیمت چندین برابر بود و مردم مجبور بودند که ماشین ایرانی خریداری کنند چون فقط همین یک گزینه را دولت بر سر راه آنها قرار داده بود.
"مهدی امیرابراهیمی" رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو، بازار خودرو را متغیر دانست و می‌گوید: مدتی است که خودرو خرید و فروش نمی‌شود و رکود بر این بازار حکمرانی می‌کند و مردم راغب به خرید و فروش نیستند.
باید عرضه بیش از تقاضا شود
"محسن فرازمند" رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودروی کرمان نیز گفت: نرخ ارز، تامین مواد اولیه و قطعات و قیمت خودرو در کارخانه و بازار آزاد؛ از مهم‌ترین مولفه‌های تعیین کننده قیمت خودرو هستند.
وی از افزایش حدودا سه برابری قیمت ارز نسبت به سال گذشته سخن به میان آورد و اظهار کرد: براساس افزایش نرخ ارز باید به همان نسبت قیمت خودرو افزایش پیدا کند و اکنون شاهد این مهم هستیم.
رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودروی کرمان ادعای برخی افراد مبنی بر وجود حباب در بازار خودرو را رد کرد و افزود: برای کاهش قیمت خودرو اقداماتی می‌توان صورت داد از جمله؛ افزایش تولید که در کنار آن بایستی کیفیت نیز افزایش یابد و هم‌چنین باید جذابیت‌هایی برای کسانی که تمایل به سرمایه‌گذاری در این بازار دارند، ایجاد کنیم.
وی با تاکید برآن‌که باید سرمایه‌های سرگردان در جامعه به سمت افزایش تولید خودرو سوق پیدا کند، ادامه داد: اگر دو اقدام ذکر شده را بتوانیم انجام دهیم، قاعدتا عرضه بیش از تقاضا خواهد شد و در کاهش قیمت خودرو این امر موثر خواهد بود.
فرازمند عامل اصلی تلاطم بازار خودرو را قیمت ارز ذکر کرد و افزود: خودروهای پراید و پژو که تولید داخل هستند، ساخت آنها وابسته به مواد فولادی و پتروشیمی است و این مواد قیمت‌شان وابسته به ارز است، لذا به تبعیت آنها قیمت خودرو تولیدی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
وی اظهار کرد: سایت‌های اینترنتی در افزایش قیمت خودرو تا حدودی موثر بوده‌اند، اما اگر بتوانیم تولید را افزایش داده تا عرضه بیش از تقاضا شود، دست دلالان از این بازار کوتاه خواهد شد و به نظر می‌رسد با سیاست‌هایی که دولت در پیش گرفته(مردم به صورت مستقیم از نمایندگی‌ها و شرکت‌های خودروساز خریداری کنند)، مقداری دست دلالان از این بازار کوتاه خواهد شد.
واردات خودروی دست دوم، دردی از مردم دوا نخواهد کرد
وی در خصوص واردات خودروهای دست دوم گفت: خدمات پس از فروش این خودروها در ایران، تهیه قطعات و لوازم یدکی و تعمیرات از جمله مواردی است که باید قبل از اجرای این طرح به آنها توجه شود. بنده احساس می‌کنم واردات خودروی دست دوم دردی از مردم بی‌خودرو دوا نخواهد کرد.
رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودروی کرمان ادامه داد: با توجه به وجود چندین منطقه آزاد در کشور، می‌توانیم به‌صورت آزمایشی خودروهایی که در این مناطق هستند، اجازه ورود به سایر نقاط کشور را به آنها داده تا اگر توانستیم خدمات پس از فروش و تعمیرات آنها را پشتیبانی کرده و نیاز آنها را پاسخگو باشیم، آن‌گاه این طرح را اجرایی کنیم.
وی با مخالفت شدید از افزایش تعرفه‌های خودروها بیان کرد: تعرفه روی قیمت خودرو تاثیر می‌گذارد و وقتی که قیمت خودروهای وارداتی افزایش یابد، مطمئنا، قیمت خودروهای داخلی نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
نمره خدمات پس از فروش خودرو قابل قبول نیست
فرازمند از وضعیت خدمات پس از فروش خودروها سخن به میان آورد و اظهار کرد: در گذشته خدمات پس از فروش خوب بود، اما در حال حاضر با توجه به مشکلات واردات قطعات و مواد اولیه، شرکت‌ها سعی می‌کنند که خدمات پس از فروش در حد توان ارایه می‌دهند اما نمی‌توان مدعی شد که کامل است و هیچ مشکلی وجود ندارد.
وی با بیان این مطلب که نمره قابل قبولی به خدمات پس از فروش نمی‌دهم اما باید برای این مشکل راه‌حل مناسبی می‌توان یافت، اضافه کرد: شکایاتی که به اتحادیه تعمیرکاران خودرو کرمان ارایه می‌شود تعدادی از آنها به دلیل عدم ارایه خدمات پس از فروش است و برخی خودروها چندین ماه به دلیل نبود قطعه در تعمیرگاه‌ها می‌مانند.
رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودروی کرمان در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی باید صورت گیرد که خودرو دوباره جزء کالاهای مصرفی مردم شود، گفت: اگر کیفیت بالا، خدمات پس از فروش خوب، سوق سرمایه‌های سرگردان به بخش تولید خودرو بیاوریم که منجر به افزایش عرضه نسبت به تقاضا شود، در آن زمان خودرو قیمت واقعی خودش را پیدا می‌کند و قاعدتا مردم نیز از این بازار استقبال خواهند کرد.
وی مطرح کرد: در حال حاضر تولیدات شرکت‌های خودروساز نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده اما موانع و مشکلاتی همچون نوسانات ارز باعث افزایش قیمت خودرو شده است.
مردم یکی از عوامل افزایش قیمت‌ها هستند
فرازمند اظهار کرد: در برخی برهه‌ها، خود مردم باعث افزایش قیمت‌ها می‌شوند. به‌گونه‌ای که فرد مقداری نقدینگی که دارد و از ترس آن‌که قیمت خودرو افزایش زیادی پیدا می‌کند و به جهت آن‌که ارزش پول‌شان را حفظ کنند، به خرید خودرو روی آورده و این افزایش خرید، قاعدتا باعث افزایش قیمت خودرو نیز خواهد شد.
وی موافق وجود رکود در بازار خودرو نبود و در ادامه در خصوص سایت ثبت‌نام خودرو شرکت‌های خودروساز اشاره کرد و افزود: تصور می‌کنم فروش خودرو اکنون استانداردتر از گذشته شده است، زیرا دیگر یک نفر نمی‌تواند چندین خودرو ثبت‌نام کند و تا حدودی دست دلالان از خودروهای کارخانه‌ای کوتاه‌تر شده است.
نوسانات شدید بازار خودرو از سیاست دولت است
اما دکتر "علیرضا شکیبایی" رییس بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان به تحلیل بازار خودرو در کشور پرداخت گفت: با توجه به این‌که قیمت خودرو براساس قیمت نرخ ارز محاسبه می‌شود، بنابراین تغییرات نرخ ارز باعث افزایش قیمت خودرو شده است.
وی با اشاره به این‌که سیاست‌های دولت به‌صورت عمد یا غیرعمد براین موضوع بوده که نوسانات شدید بازار خودرو را نگه دارد، اظهار کرد: دولت ابزارهایی در اختیار دارد که به سادگی می‌تواند این نوسانات را از بین ببرد اما دولت یا بلد نبوده یا عمدی در کار است؛ که از این ابزارها استفاده نمی‌کند.
این دانشیار بخش اقتصاد دانشگاه شهید باهنر کرمان عنوان کرد: در دو هفته اخیر به نظر می‌رسد یک اتفاق سازمان یافته‌ای در بازار خودرو ایجاد شده که قصدشان بر این بوده که بازار را ملتهب کنند و قطعا این اقدامات سازمان یافته است و این‌که یک سایت یا بنگاه‌داری را متهم به تلاطم در بازار کنیم، ساده‌انگاری است.
وی تصمیات دولت را مقصر اصلی آشفتگی بازار خودرو دانست و مطرح کرد: بیش از یک سال است که واردات خودرو منع شده و در کنار آن نیز قیمت ارز افزایش یافته است و بدون واردات خودرو، ماشین‌هایی که در گذشته در بازار بودند، با نرخ جدید قیمت‌گذاری می‌شوند.
شکیبایی با تاکید برآن‌که دولت در مدیریت بازار خودرو اشتباهاتی داشته و هنوز اشتباهات خود را باور ندارد؛ به سایت‌های ثبت‌نام خودرو اشاره و تصریح کرد: بسیاری از مردم امکان ثبت‌نام برایشان وجود ندارد، حال این‌که دلایل آن مشکل نرم‌افزاری است یا مورد دیگری نمی‌دانم؛ اما این اعتراض به خودروسازان است که سایت‌های آنها کارآمد برای ثبت‌نام عموم مردم نیستند و در عصر ارتباطات و تکنولوژی مسئله‌ای قابل فکر و تامل است!!
حبابی در بازار خودرو وجود ندارد
وی در خصوص واردات ماشین‌های دست دوم به کشور گفت: اگر دولت بخواهد واقعا بازار خودرو را کنترل کند، نیازی به واردات خودروهای دست دوم ندارد و ابزارهای بهتری برای تعادل بخشی به قیمت خودرو دارد.
این دکترای علوم اقتصادی گرایش اقتصاد منابع ادامه داد: تعرفه گمرکی یا سود بازرگانی؛ سودی است که براساس ارزش کالا تعیین می‌شود و زمانی که ارزش کالا دو تا سه برابر می‌شود، سود بازرگانی نیز دو تا سه برابر افزایش پیدا خواهد کرد، حال اگر دولت به هر دلیلی نتوانست نرخ ارز را کنترل کند، می‌توانست تعرفه را کاهش دهد تا بخشی از این تلاطم بازار از طریق افزایش چند برابری را جبران کند.
وی بیان کرد: نیاز به اجرای طرح واردات خودروهای دست دوم نیست و اگر مسئولین به این نتیجه برسند که خودروسازان یا دلالان در بازار خودرو مشکل ایجاد می‌کنند، آن‌گاه واردات خودروی دست دوم می‌تواند به عنوان یک گزینه مطرح شود.
این دکتری اقتصاد تاکید کرد: در قیمت‌های خودرو حباب وجود ندارد و قیمت‌ها را دولت‌ها تعیین کرده و اگر نرخ دلار کاهش پیدا نکند، قیمت کنونی خودروها واقعی است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: معتقدم دولت تصمیمات خود را شفاف بیان نمی‌کند و اگر می‌خواهد همین قیمت‌ها در بازار خودرو باشد حداقل به مردم اعلام کند تا آرامش جامعه را بهم نزند و بازار را با همین قیمت‌ها به ثبات برساند.