به گزارش تابناک تبریز، روز گذشته کشور روسیه با اعلام ثبت اولین واکسن کرونا، جهان را با شگفتی مواجه کرد. برخی کارشناسان نظام سلامت می گویند ثبت زودهنگام این واکسن دقیقا به این معنی است که روسیه عمدا چند مرحله مهم از آزمایش های انسانی این واکسن را نادیده گرفته است، اما روسیه چنین ادعاهایی را رد کرده است. حتی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه اعلام کرده که دختر خودش نیز این واکسن را تزریق کرده است.

هنوز اطلاعات و جزئیات چندانی از واکسن روسی کرونا در دسترس نیست، اما همین اطلاعات محدود نشان می دهد که این واکسن حاوی دو آمپول با دو سر آبی و قرمز است که یکی از آن‌ها برای مرحله اول و دیگری برای ایمنی تکمیلی در نظر گرفته شده است. این واکسن محتوی ویروس کووید ۱۹ نیست و طبق ادعای روسیه، ایمنی طولانی مدتی در برابر کرونا ایجاد می کند. این واکسن در یک موسسه تحقیقاتی در مسکو به اسم مرکز «گامالی» ساخته شده است.

برنامه واکسیناسیون سراسری در روسیه قرار است حدود یک ماه و نیم دیگر آغاز شود. این واکسن کرونا قرار است به شکل رایگان در اختیار مردم روسیه قرار بگیرد. کادر درمان و سالمندان، به عنوان اولین گروه هایی اعلام شده اند که این واکسن را دریافت می کنند.

واکنش های جهانی به ثبت اولین واکسن کرونا

سازمان جهانی بهداشت، واکسن روسی کرونا را تایید نکرده و اعلام کرده است که این واکسن،  کارآزمایی بالینی گسترده را طی نکرده است. سازمان جهانی بهداشت، نادیده گرفتن مقررات و ضوابط در تولید واکسن کرونا در روسیه را مطرح کرده است. این سازمان جهانی از روسیه درخواست کرده است که دستورالعمل‌های بین‌المللی برای تولید واكسن کرونا را رعایت کند.

آمریکا به عنوان رقیب دیرینه روسیه نیز نسبت به واکسن روسی کرونا، واکنش نشان داده و آن را نوعی جنگ تبلیغاتی خطرناک توصیف کرده است. الکس ایزار، وزیر بهداشت آمریکا نیز با کنایه به واکسن روسی کرونا، تاکید کرده است: «هدف ما این نیست که در ثبت واکسن، اول بشویم، بلکه موضوع، دستیابی به واکسنی است که برای مردم آمریکا و مردم جهان، ایمن و موثر باشد.» 

مقامات آمریکا، آلمان، انگلیس و چندین کشور اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده اند که هرگز از واکسن روسی کرونا استفاده نخواهند کرد، زیرا ممکن است عوارض خطرناکی به دنبال داشته باشد. مقامات آلمانی به صراحت گفته اند که فقط واکسن تولید اتحادیه اروپا در این اتحادیه تزریق خواهد شد.

موضع محققان ایرانی درباره واکسن روسی کرونا

اگرچه ایران و روسیه، روابط دیپلماتیک مطلوبی با یکدیگر دارند و به عنوان کشورهای دوست شناخته می شوند، اما وزارت بهداشت ایران هم نسبت به کارایی واکسن روسی کرونا با احتیاط برخورد کرده است.

دکتر کیانوش جهانپور، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت با اشاره به ساخت واکسن کرونا در روسیه گفته است: «مجوز مصرف انسانی واکسن آزمایشی کرونا قبل از اینکه مراحل مطالعات بالینی به درستی پایان یابد، در حکم جعبه پاندورا است و بالقوه خطرناک. هنوز هیچکدام از واکسن های کرونا این مراحل آزمایشی مهم را طی نکرده اند. باید مراقبت کرد که این مسابقه، صرفا مسابقه ای در مسیر اطمینان، سلامت و ایمنی افزونتر باشد و لاغیر.»

دکتر مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته علمی مبارزه با کرونا نیز درباره واکسن روسی کرونا می گوید: «محصولاتی که روسیه به عنوان واکسن کرونا تولید کرده، هنوز مورد تایید مراجع بین‌المللی قرار نگرفته است. قبول موفقیت یک واکسن مشروط به این است که یکی از سه مرکز معتبر جهان آن را تایید کند. سازمان جهانی بهداشت، سازمان غذا و داروی آمریکا یا اتحادیه اروپا باید واکسن ساخت روسیه را تایید کنند که تا به حال این اتفاق نیفتاده است.»

محرز تاکید می کند: «آنطور که من پیش‌بینی می‌کنم و تحقیقات جهانی نشان می‌دهد، هیچ واکسن ایمنی تا اواخر سال ۲۰۲۰ به بازار نمی‌آید. از طرف دیگر، امکان ندارد ایران از واکسن ساخت روسیه استفاده کند، چراکه ایمن‌بودنش اثبات نشده است. حتی برای تهیه واکسن آنفلوآنزا هم تا تایید سازمان جهانی بهداشت را نداشتیم، آن را به کشور وارد نکردیم. به نظر من کشورهای دیگری هستند که در تولید واکسن کرونا از روسیه بسیار جلوتر هستند و هنوز در مراحل آزمایش به سر می‌برند»

همچنین ناصر ریاحی، فعال صنعت دارو و عضو اتاق بازرگانی تهران نیز تصریح می کند: «روسیه جزو کشورهایی است که در این حوزه رفتار خاص خود را دارد. برای مثال مواد بیولوژیک واکسن خود را برای تست و آزمایش در اختیار مراجع بین‌المللی قرار نمی‌دهد و از این رو هیچ نهادی در خارج از روسیه نمی‌تواند کیفیت و میزان اثرگذاری واکسن این کشور را تضمین کند. کارشناسان ایرانی نیز استفاده از واکسن روسیه را توصیه نمی‌کنند و از این رو فعلا برنامه‌ای برای وارد کردن واکسن روسی کرونا به ایران وجود ندارد.»

 با این حال محمدعلی قیامی، داروساز و پژوهشگر حوزه سلامت در گفتگو با الف از زاویه دیگری به بحث واکسن روسی کرونا نگاه می کند و یادآور می شود: «الان مساله این نیست که آیا واکسن روسی کرونا موثر است یا خیر، اتفاقا شاید هم واقعا خیلی موثر باشد. الان مساله اصلی این است که تا چه حد می توان به این واکسن روسی اعتماد کرد، آن هم در حالی که روسیه، اطلاعات علمی دقیقی درباره این واکسن ارائه نمی دهد. وقتی یک واکسن که نه مراحل آزمایش بالینی گسترده را طی کرده و نه مورد تایید سازمان جهانی بهداشت است، در سطح عمومی عرضه می شود، آن وقت جبران عوارض احتمالی آن واکسن ممکن است از خود عوارض کرونا، بیشتر باشد.»

او خاطرنشان می کند: «آزمایش نهایی واکسن چندین ماه طول می کشد، اما کل فرآیند آزمایش واکسن کرونا در روسیه حدود دو ماه بوده است. همچنین طبق قواعد علمی، در فرآیند ساخت واکسن باید سختگیرانه ترین استانداردهای علمی اعمال شود، اما باتوجه به ثبت زودهنگام واکسن کرونا به نظر می رسد که در روسیه، استانداردهای سختگیرانه ای اعمال نشده است. بنابراین در این شرایط معتقدم همچنان زدن ماسک، فاصله گذاری اجتماعی و رعایت پروتکل های بهداشتی، امنیت بسیار بالاتری دارد.»

هم اکنون بیش از 140 مرکز تحقیقاتی در جهان در حال ساخت واکسن کرونا هستند که با توجه به تلاش محققان داخلی باید منتظر ماند و دید که در نهایت کدام واکسن داخلی یا خارجی کرونا در کشور ما مورد استفاده  قرار می گیرد.الف