کاشیکاری هنری است که شاید زیباترین جلوهی آن در ایران باشد ولیدر سراسر جهان نیز در اماکن مذهبی نمونههای زیبایی از آن دیده میشود.
شاید به نظر هنر کاشیکاری آسان باشد ولی در اصل اینگونه نیست. طرحها به دقت از به هم پیوستن تکههای کوچکتر شیشه، کاشی، سرامیک یا سنگ حاصل میشوند. این طرحهای ریز با هم ترکیب شده و طرحهای زیبا و خارقالعاده در مقیاس بزرگتر را درست میکنند. زیباترین کاشیکاریها و آیینهکاریها در ایران و ازبکستان اجرا شدهاند.
۱. مسجد حسن دوم (Hassan II Mosque)، کازابلانکا، مراکش
مسجد حسن دوم
مسجد حسن دوم بزرگترین مسجد مراکش است که بلندترین منارهی جهان را به خود اختصاص داده است. ارتفاع منارهی این مسجد ۲۱ متر است. ساخت این مسجد بیش از هفت سال طول کشیده و حدود ۱۰۰۰۰ صنعتگر در ساخت کاشیهای مسجد شرکت داشتهاند. سقف مسجد با کاشیهای آبی و سبز پوشیده شده است که به سبک معماری اسلامی طراحی شدهاند.
۲. کلیسای سن ویتال (Basilica of San Vitale)، راونا (Ravenna)، ایتالیا
کلیسای سن ویتال
ایتالیا کشوری است که کاشیکاریها بینظیری را در خود جای داده است. علاوه بر کلیسای سنت پیترو در شهر واتیکان، ورودی کلیسای سن ویتال هم از کاشیهایی پوشیده شده که داستانهای مذهبی را به روایت تصویر نشان میدهند. تعدادی از این داستانها شامل داستان حضرت موسی و زندگی هابیل و قابیل است. در هنر کاشیکاری از رنگهای پررنگ و درخشان و البته طلایی برای جلوهی بیشتر طرح استفاده میشود.
۳. منارهی مسجد کالتا (Kalta Minor minaret)، خیوه (Khiva)، ازبکستان
منارهی مسجد کالتا
منارهی استوانهای شکل کالتا در همسایگی مسجد سعید علاالدین قرار گرفته است. تمام سطح این مسجد با کاشی و سفال فیروزهای تزیین شده است. سازندههای این مناره در نظر داشتند که مناره بسیار بلندتر از حالت امروزی باشد ولی در حین ساخت مناره، شخصی که مسئول و طراح بنا بود کشته شده و ساخت و ساز نیمهکاره رها شد. این منارهی ناتمام زیبایی خیرهکنندهای دارد.
۴. مسجد جامع اصفهان، ایران
مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اصفهان که یکی از شگفتیهای دنیای معماری است حدود ۷۰۰ سال پیش ساخته شده ولی در دورانهای مختلف بعضی تغییرات در آن داده شده است. چهار ورودی مسجد که بنایی آجری است با کاشیهای زیبا تزیین شده است. یکی از اجزای بیهمتای مسجد جامع اصفهان، سقف ورودی قوسی شکل است که مانند لانه زنبور برجستگی دارد. این بنا از نظر معماری در جهان یکتاست و سالانه گردشگران زیادی برای دیدن آن به ایران سفر میکنند.
۵. پارک گوئل (Parc Güell)، بارسلونا، اسپانیا
پارک گوئل
بدون شک پارک گوئل که شاهکار معمار آنتونی گاودی (Antoni Gaudí) است در رقابت با کلیسای خانوادیهی ساگارده است. این پارک یک پارک عمومی در بارسلونا است. در قرن نوزده میلادی این پارک شامل باغها، پلها و ساختمانهای سنگی بوده است که گویا از نانهای گرد و کوچک زنجبیلی ساخته شده بودند. هزاران کاشی رنگارانگ جلوهای ویژه به سقفها و دیوارهای سازهی ساخته شده در این پارک داده است. سازههای این پارک اشکال عجیبی مانند مارمولک یا سر اژدها دارند.
۶. کاخ گلستان، تهران، ایران
کاخ گلستان
کاخ باشکوه تهران، کاخ گلستان، شامل ۱۷ ساختمان از سالن تا موزه میشود. کاشیهای رنگارنگ، سقف و دیوارهای اتاق حوض را پوشاندهاند. از این اتاقهایی که در وسط آن حوضی قرار دارد در زمان قاجار به عنوان سیستم خنککنندهی ساختمان استفاده میشده است. از آب حوض برای آبیاری باغ نیز استفاده میشده است.
۷. خانهی پیکاسیت (La Maison Picassiette)، چارتز (Chartres)، فرانسه
خانهی پیکاسیت
خانهی پیکاسیت در فرانسه، خانهای است که از کاشیهایی که یک رفتگر قبرستان در بین سالهای ۱۹۳۸ میلادی و ۱۹۶۴ جمع کرده است ساخته شده است. وجب به وجب این ساختمان چه درون و چه نمای ساختمان و حتی مبلمان بنا از تکههای شکستهی سرامیک، موزاییک و بشقابهای چینی که این مرد رفتگر پیدا میکرده است ساخته شده است. این بنا چنان تاثیرگذار است که پیکاسو نیز برای بازدید از آن به این محل رفته بود.
۸. کلیسای جامع سنت لوییس (Cathedral Basilica of St. Louis)، سنت لوییس، میزوری
کلیسای جامع سنت لوییس
سقف بلند و طاقهای زیبای کلیسای جامع سنت لوییس، به قدری زیبا است که وقتی به آن خیره میشوید گویی به دروازهی بهشت نگاه میکنید. کاشیهایی که بر روی کلیسا قرار دارند، داستانهایی از انجیل را به تصویر کشیدهاند. عدهای معتقد هستند که این کاشیکاریها به ما یادآور میشوند که خدواند بر ذره ذرهی اعمال ما آگاه است.
۹. شاه چراغ، شیراز، ایران
شاه چراغ
شاه چراغ که به مسجد آیینهها نیز معروف است، شاه چراغ، بنای یادبودی است که برای مسلمانان شیعهی ایران بسیار محترم است. هزاران قطعهی آیینهی بریده شده، ورودی، کف و دیوارهای این بنا را زینت داده است. شاه چراغ همیشه همانند الماسی میدرخشد.