تنوع پدیدههای زمین شناختی، وفور ژئوسایتهای ناشناخته و ظرفیتهای طبیعی بکر، شرایط را برای ثبت همدان به عنوان «ژئوپارک اکباتان» فراهم کرده تا پایتخت گردشگری آسیا در سال ۲۰۱۸ بتواند این برند را در آغوش خود پرورانده و پیوندی دیگر برای گردشگری ایران و جهان بیافریند.
به گزارش ایرنا، پس از درخشیدن جزیره نقره اندود قشم بعنوان نخستین ژئوپارک خاورمیانه در زمره ژئوپارکهای جهانی و بهره مندی جوامع محلی این جزیره زیبا از مواهب لوگوی ارزشمند ژئوپارک در توسعه صنعت گردشگری و رونق اقتصادی، سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشورمان برای افزودن ژئوپارکی دیگر از ایران به این اجتماع درخشان، چراغ سبز نشان داد و همدان را حائز شرایط معرفی کرد.
ژئوپارک محدودهای با وسعت کافی و مرزهای مشخص، حاوی چندین پدیده بارز زمین شناسی، آثار تاریخی، بوم شناسی، باستان شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی است که قدرت نقش آفرینی در توسعه اقتصادی پیرامون خود را دارد.
این تعریفی است که یونسکو از ژئوپارک ارائه میدهد و هم اینک رویای رساندن رکورد ۱۲۷ ژئوپارک به عدد ۵۰۰ را در سر میپروراند؛ ایران نیز پا به پای کشورهای دیگر برای افزایش سهمیه خود در این شبکه جهانی گردشگری میکوشد.
زمین شناسان مطالعه و بررسی چهارگوشه ایران زمین را برای یافتن منطقهای مستعد ژئوپارک سالها است که آغاز کرده اند؛ برآیند کوشش آنها ثبت 'ژئوپارک قشم' در فهرست جهانی یونسکو و همچنین ثبت 'ژئوپارک طبس' در فهرست ملی کشورمان است.
در تازهترین نتایج تحقیقات پژوهشگران، همدان به دلیل بهره مندی از پدیدههای زمین شناختی و تنوع ژئوسایت ها، قابلیت معرفی به عنوان ژئوپارک را پیدا کرده است؛ آنهم ژئوپارکی به نام 'اکباتان'، نامی آشنا برای فعالان و علاقهمندان گردشگری در جهان و روایتگر تاریخ و تمدن کهن این دیار.
کوه آذرین الوند با گسل ها، شکافها و پروراندن زیباترین کانیهای جهان در دل خود مهمترین پدیده زمین شناختی همدان به حساب میآید که نظیر آن در کمتر جایی از ایران دیده میشود؛ وجود همین یک پدیده قویترین دلیل برای دفاع از ژئوپارک همدان است.
پدیدههای گنجنامه و کتیبههای گرانیتی آن، غار علیصدر بعنوان طولانیترین غار آبی جهان که امکان قایقرانی هم دارد، ظرفیت ژئوپارک اکباتان را در این خطه صد چندان میکند.
حتی فروچالههای همدان نیز پدیدههای با ارزش در ژئوپارک محسوب میشوند؛ هرچند این فروچالهها در اثر بداخلاقی انسان با زمین و برداشت بی رویه از آبخوانها پدید آمده و در دسته مخاطرات زمین شناختی جای میگیرند.
آرامگاههای شیخ الرئیس بوعلی سینا پزشک و فیلسوف تراز اول جهان و باباطاهر یگانه شاعر دوبیتی سرای ایران را هم باید به فهرست ظرفیتهای همدان افزود، این پدیدههای علمی و ادبی بر غنای ژئوپارک اکباتان میافزایند.
این خبر شادی آفرین و تفسیر ظرفیتهای ژئوپارک همدان را چند روز پیش دکتر راضیه لک که به 'اجلاس سفرا و نمایندگان مقیم ایران' دعوت شده بود، اعلام کرد و همدانیها و تمام دوستداران همدان را غافلگیر کرد تا حاضران با کف زدنهای ممتد مژدگانی خوش خبری اش را به جا آورند.
اعلام چراغ سبز سازمان زمین شناسی برای ثبت 'ژئوپارک اکباتان' آنهم در چنین گردهمایی بزرگی که حکم پیش درآمد رویدادهایی همچون چهلمین نشست سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، اجلاس وزرای گردشگری عضو مجمع گفت و گوی همکاری آسیا (ACD) و نشست تخصصی شهرداران شهرهای جاده ابریشم را در ماههای آتی دارد، حاکی از زمان سنجی تحسین برانگیز رئیس سازمان زمین شناسی ایران است که دغدغه توسعه گردشگری زادگاهش را همواره داشته است.
همدان در سال میلادی جاری بعنوان پایتخت گردشگری آسیا انتخاب شده و اجلاسهای فوق به همین منظور در این شهر تاریخی برگزار میشود.
رئیس سازمان زمین شناسی ایران نقش ژئوپارک در توسعه گردشگری را تشریح میکند و 'ژئوپارک اکباتان' را سکویی برای جهش گردشگری همدان لازم میداند. بویژه حالا که مفتخر به کسب نشان 'پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی در سال ۲۰۱۸ میلادی' شده است.
به اعتقاد راضیه لک، ژئوپارک حرکتی به سوی گردشگری پایدار است که اشتغال، کارآفرینی و رونق اقتصادی توام با حفظ و حراست از محیط زیست و نیاز کمتر به صرف منابع و انرژی کشور را در پی دارد.
وی حفاظت از میراث تاریخی طبیعی و فرهنگی زمین را هم به اهداف ژئوپارکها اضافه میکند و پیش نیاز این پاسداری را آموزش مردم بومی و محلی ساکن در محدوده ژئوپارک مطرح میکند.
لک مردم قشم را مثال میزند که چگونه پدیدههای زمین شناسی زیست بومشان را میشناسند و برای گردشگران تفسیر میکنند و با حراست از مولفههایی همچون تخم لاکپشتهای پوزه عقابی، کاشت نهالهای جنگل حرا و قایقرانی بین جزایر اطراف، اشتغال دائمی و گردشگر پسند آفریده اند.
وی امیدوار است که همدان نیز از موهبت ویژه ژئوپارکها بهرهمند شده و فضایی ایده آل برای سرمایه گذاری و درآمدزایی باز کند.
رئیس سازمان زمین شناسی ایران وعده میدهد که از این پس مطالعات جدی ژئوپارک اکباتان در دستور کار زمین شناسان قرار میگیرد؛ هرچند ثبت یک پدیده در یونسکو فرآیندی زمانبر و پرزحمت است؛ اما همدان ۲۰۱۸ اگر یاریگر باشد میتواند سهم خود را طلب کرده و برند گردشگری دیگری به سهمیه جهانی ایران بیفزاید.