در سالهای اخیر وزرایی که بر صندلی وزارت آموزش و پرورش تکیه زدهاند هر کدام از رفع موانع بر سر راه تحصیل دانش آموزان سیستانی سخن گفتهاند اما غیر از وعدههای بیسرانجام چیز دیگری نشنیدهایم، مثلا در بهمن ۹۶، محمد بطحایی، وزیر وقت آموزش و پرورش اعلام کرد که با توجه به فاصله زیاد سیستان و بلوچستان در مقایسه با سایر استانها از مرکز کشور و محرومیتهای آن، توسعه آموزشی این استان بهعنوان نخستین اولویت این وزارتخانه در دستور کار قرار دارد، اما آمار منتشر شده از وضعیت تحصیل این دانش آموزان تکاندهنده است.
روز گذشته علیم یارمحمدی، نماینده مردم زاهدان در مجلس از شناسایی ۱۲۷هزار کودک بازمانده از تحصیل در سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی ۹۸-۹۹ خبر داد و همچنین از اعلام کرد که این استان با کمبود ۱۳هزار معلم مواجه است. این آمار در حالی از سوی نماینده زاهدان گفته میشود که بسیاری از این دانشآموزان میتوانند هر کدام آیندهسازان این کشور باشند، اما آنها محکوم هستند که در سایهسار تبعیض آموزشی خط بطلان بر آرزوهای خویش بکشند.
عليم يارمحمدي در ادامه صحبتهايش ميافزايد: اين سئوال که در دستور کار اين هفته کميسيون آموزش و تحقيقات مجلس قرار دارد، درباره پايينبودن شاخصههاي توسعهاي در حوزه آموزش و پرورش است. متاسفانه در اکثر اين شاخصهها استان سيستان و بلوچستان در رده آخر کشور قرار دارد.
متاسفانه مديران استاني در زمينه عقبماندگيهاي استان تلاش کافي و لازم را ندارند. استان سيستان و بلوچستان در حوزه کمبود فضاي آموزشي، پايينبودن معدل کتبي ديپلم دانش آموزان، کودکان بازمانده از تحصيل، کمبود نيروي آموزشي و ترک تحصيل دانش آموزان رتبه نخست کشور را دارد و متناسب با اين عقب ماندگيها اقدامات لازم در استان تدبير و عملياتي نميشود.
در شرايط فعلي استان سيستان و بلوچستان با آمار رشد جمعيتي مواجه بوده؛ اين آمار ساليانه 4.5 درهزار است که از ابتداي انقلاب اين رشد جمعيت ثابت بوده، ولي وزارت آموزش و پرورش به هيچعنوان برنامهاي براي اين افزايش جمعيت ندارد.
اين صحبتهاي نماينده مجلس در شرايطي مطرح ميشود که وضعيت نابسامان تحصيل در استان سيستان و بلوچستان ناخودآگاه ذهن را به سمت تبعيض آموزشي ميبرد. آنچنان که بارها و بارها زنگ خطر آن به صدا درآمده اما بدون اينکه زيرساختها فراهم باشد، عدالت آموزشي از نقاط مرزي رخت بربسته است، اين در حالي است که حق تحصيل از جمله حقوق شهروندي است که بايد رعايت شود، اما متاسفانه برخي دانشآموزان نقاط مرزي از اين حق ابتدايي محروم هستند. بنابراين ضرورت دارد که بار ديگر فقدانها را به چشم متوليان امر بياوريم تا صداي دانشآموزان مناطق محروم کمي شنيده شود.
موانع بر سر راه دانش آموزان
معاون آموزش ابتدايي اداره کل آموزشوپرورش استان سيستانوبلوچستان نيز گفت: کمبود شديد فضاي استاندارد و تجهيزات آموزشي و رواج شغلهاي کاذب بهدليل سکونت در مناطق مرزي بيتاثير در بازماندن دانشآموز از تحصيل نيست. زهرا پورملايي افزود: فقر مالي و ناتواني در تامين امکانات اوليه تحصيل و اشتغال فرزندان براي تامين مخارج زندگي، دوري مدرسه و عدم امکان پرداخت هزينه ايابوذهاب، واقع شدن در مناطق دورافتاده، عدم سرويس ايابوذهاب در واحد آموزشي، ازدواج زودهنگام دختران، کودکان بدسرپرست از جمله عوامل موثر در جاماندن دانشآموزان از تحصيل بوده است.
او با اشاره به مواردي ديگر مانند پراکندگي و صعبالعبوربودن مناطق روستايي و عشايري اشاره کرد و گفت: کثرت مناطق مرزي و دورافتاده، کثرت مراکز جمعيتي با آمار اندک، بافت جوان جمعيت، کمبود شديد نيروي انساني و عدم ماندگاري نيروي موجود و همچنين کمبود معلم زن در روستا که سبب ترک تحصيل دختران ميشود نيز از عوامل ديگر هستند.
معاون آموزش ابتدايي ادارهکل آموزشوپرورش استان سيستانوبلوچستان درباره اهم اقدامات اجرايي در راستاي اجراي برنامه انسداد و مبادي بيسوادي در اداره کل استان گفت: برنامهريزي براي شناسايي و جذب 31هزار و 303 کودک لازمالتعليم، بازمانده و تارکتحصيل در دوره ابتدايي با استفاده از ظرفيت معلمان، مديران مدارس، شوراهاي شهر و روستا، دهياران و معتمدان محلي، خانههاي بهداشت و ... با مراجعه به همه روستاها و خانه به خانه صورت گرفته است.
ضرورت ايمنسازي مدارس
يکي ديگر از نمايندگان زاهدان در مجلس در مورد کودکان بازمانده از تحصيل در استان سيستان و بلوچستان در گفتوگو با خبرنگار «آرمان ملي» ميگويد: بازماندگي و افت تحصيلي در کشور بهويژه در مناطق مرزي و استان سيستان و بلوچستان يک نگراني بزرگ براي کل کشور، نظام و دولت است. اميدواريم که دولت، مجلس و جامعه همگي دست به دست هم دهند تا اين مشکل حل شود.
حسينعلي شهرياري ميافزايد: ما مشکل زيرساختهاي آموزشي سختافزاري و نرمافزاري و نبود معلم هم داريم. تمامي اين مشکلات موجب افت تحصيلي و ترک تحصيلي دانشآموزان در استان سيستان و بلوچستان شده است. وي اظهار ميکند: بايد در روستاهاي کم جمعيت و در مناطق بياباني مدارس احداث و معلم نيز براي اين مدارس در نظر گرفته شود.
اينگونه است که تا حدي ميتوانيم مشکل دانشآموزان را مرتفع کنيم. ما هم در حوزه کودکستان، دبستان و متوسطه اول و دوم اين مشکلات را داريم. اين در حالي است که ما در دبستان دانشآموزاني داريم که ميتوانند ادامه تحصيل دهند، اما بيشترين ترک تحصيليها در دوران متوسطه اول و دوم است. شهرياري خاطرنشان ميکند: يکي از دلايل اين است که دانشآموزان نميتوانند هزينههاي اياب و ذهاب خود را بپردازند.
از اين رو بهترين و کمهزينهترين روش براي نظام، دولت و آموزش و پرورش احداث و ايجاد خوابگاههاي شبانهروزي در مراکز پر جمعيت بهويژه مراکز دهستانهاست که از ترک تحصيل دانشآموزان جلوگيري کند. به اين دليل که در شهرها و مراکز شهرها يا مرکز بخشهايي که شبانهروزي هستند؛ ظرفيتها کم است و تردد شبانهروزي دانشآموزان به اين مراکز ممکن نيست.
نماينده زاهدان با ذکر مثالي ميافزايد: فاصله دهستان کشتگان تا مرکز شهر سراوان بيش از 200 کيلومتر است و اگر دانشآموزان بخواهند به مدرسه بيايند، عملا ممکن نيست. بنابراين ميطلبد که خوابگاه شبانهروزي داير شوداز سوي ديگر، فضاهاي آموزشي استان سيستان و بلوچستان کاملا غيراستاندارد است و يکي از نگرانيها اين است که دوباره شهادت حميدرضا کنگوزهي معلمي از ديار بلوچستان تکرار شود. معلمي که مدرسه بر سرش آوار شد. اين اتفاق حتما در آينده رخ خواهد داد؛ اگر فکري براي ايمنسازي مدارس استان سيستان و بلوچستان نشود/سلامت نیوز