کنفرانس بین المللی سالانه سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS) همچون سالهای قبل با حضور گسترده متخصصین، پژوهشگران، مدیران و دانشجویان این حوزه از اقصی نقاط جهان در شهر سالزبورگ اتریش برگزار گردید. نکته قابل تأمل در این کنفرانس حمایت بسیار گسترده سازمان ها و شرکت های مرتبط با این حوزه از این کنفرانس بود. نمایشگاه آخرین دستاوردهای سنجش از دور در محل کنفرانس و همزمان با کنفرانس دایر بود. پس از اتمام کنفرانس براساس هماهنگی ها با سفارت ایران در اتریش و شهرداری وین روز دوشنبه 22 تیرماه 3 جلسه کاری با حضور مدیران رده بالای شهرداری وین جهت آشنایی با مدیریت شهری این شهر در تالار شهر وین برگزار گردید.بازدید از شهرهای سالزبورگ و لینز اتریش، پراگ جمهوری چک، بوداپست مجارستان، مونیخ آلمان و شهرهای ونیز و میلان ایتالیا هرکدام کوله باری از تجارب موفق مدیریت شهری را در اختیار هر ناظری قرار می دهند.
کیفیت بسیار بالای زندگی، حمل و نقل عمومی بسیار کارآمد، مناسب سازی فضاهای شهری برای تردد پیاده و بویژه معلولین، پارکها و فضای سبز شهری، تنوع معماری، تأسیسات زیربنایی کارآمد، زیباسازی و مبلمان شهری، کیفیت خدمات شهری، عمران شهری، مدیریت هزینه، شهرسازی، سبک زندگی، نوسازی و بهسازی شهری و توریسم هر کدام موضوعاتی هستند که می توان متناسب با نظام ارزشی حاکم و شرایط بومی و محلی شهر تبریز درسهای قابل اجرا را از این شهرها گرفت.با این مقدمه، در سلسله یادداشت هایی به برخی نکات قابل تأمل برای مدیران شهری تبریز پرداخته خواهد شد با این امید که مورد استفاده مدیریت شهری تبریز واقع گردد.
1. کیفیت زندگی شهری برجسته ترین شاخص مدیریت شهری
طبق بررسی موسسه مرسر در سال 2015، وین پایتخت اتریش، برای ششمین بار رتبه یک در سطح رفاه اجتماعی را در بین 230 کلان شهر جهان از آن خود کرد. رده‌بندی شهرهای جهان بر مبنای مقایسه و امتیازبندی شهرهای جهان در آموزش، امنیت، حمل‌ونقل، تأمین اجتماعی، درآمد سرانه، سلامت و درمان، آب‌وهوا، اوقات فراغت، توانایی خرید و ۲۹ شاخص دیگر است که توسط موسسه منابع انسانی مرسر(Mercer Human Resource Consulting) برای 230 شهر جهان ارائه شده است. در رده بندی سال 2015، پس از شهر وین اتریش، شهرهای زوریخ سوییس، اوکلند نیوزیلند، مونیخ آلمان، ونکوور کانادا، دوسلدرف آلمان، فرانکفورت آلمان، جنوای سوییس، کپنهاگ دانمارک و سیدنی استرالیا قرار گرفته اند.در این مطالعه در زمینه امنیت شخصی شهرهای لوکزامبورگ، برن، هلسینکی، زوریخ در صدر قرار می گیرند و نکته جالب توجه برتری شهرهای آلمانی زبان در این رتبه بندی می باشد که حاکی از وجود نظام قانون پذیری، فرهنگ بالای شهرنشینی و کارایی بسیار بالای مدیریت های امنیت شهروندی در این شهرهاست.
تحقق کیفیت بسیار بالای زندگی در هر شهری مستلزم وجود ساختارهای تعریف شده در هر کدام از شاخص های معیار می باشد. بعبارت دیگر هیچکدام از این شهر ها یک شبه ره صد ساله نپیموده و مدیریت شهری بسیار توانمند و کارا، شهرهای خود را در صدر مناسب ترین شهرها برای سکونت و زندگی قرار داده است. برای تحقق این امر شناخت شاخص های موثر بر کیفیت زندگی و ممیزی وضعیت موجود شهر جزو الزامات این امر می باشد تا در وهله بعدی بتوان با تدوین چشم اندازهای کوتاه، میان و بلند مدت در راستای ارتقای کیفیت زندگی برای شهروندان عزیزمان گام برداشت.
در خصوص شهر تبریز تأمل در این 4 سئوال سیمای واقعی از کیفیت زندگی شهروندان تبریزی را آشکارتر خواهد نمود:
1. آیا شهر تبریز مرکزیت منطقه ای، ملی و جهانی را در زمینه ساختارهای تأسیسات زیربنایی، حمل و نقل عمومی و جریان نخبگان را داراست و کوتاه سخن اینکه وضعیت موجود شهر از این حیث چگونه است؟
2. آیا شهر تبریز قدرت رقابت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی را با سایر شهرهای هم اندازه جمعیتی داراست؟
3. آیا شهر تبریز برای خارجی ها، توریست ها و نخبگان جذابیت لازم را برای سرمایه گذاری خارجی و شرکت های چند ملیتی داراست؟
4. نقاط قوت عمده شهر تبریز کدامند که بتوان با تقویت آنها تبریزی متفاوت از امروز و برتر از سایرین را توسعه بخشید؟
پاسخ به این سئوالات رسالت بسیار سنگین مدیریت شهری تبریز و شهروندان آنرا خاطرنشان می کند، این در حالی است که افق برنامه ریزی های شهری کنونی ارتقای رضایتمندی شهروندان ساکن شهر از زندگی در شهراست که خود تابعی از کیفیت زندگی شهروندان می باشد و معیار و ملاک اصلی برای ارزیابی موفقیت یا عدم موفقیت مدیریت شهری همین شاخص می باشد.
فریدون بابایی اقدم، عضو هیات علمی دانشگاه تبریز و عضو شورای اسلامی کلانشهر تبریز